Kalendari Historik 16 Shtator 2022

1908Themelohet në Detroit nga William C. Durant, Charles Stewart Mott, dhe Frederic L. Smith, kompania më e famshme në botë për prodhimet elektro-mekanike General Motors. General Motors përgjatë 120 vitesh do të zgjerohej në afro 50 vende të botës. Ajo do të siguronte patentën e prodhimit të makinave Chevrolet, Cadillac, Buick, dhe GMC. Vetëm në vitin 2018, kjo kompani, do të siguronte rreth 150 miliardë dollarë qarkullim në financat e saj.

 

1920Në New York të SHBA-së, ndodh atentati terrorist i njohur ndryshe edhe si Bombardimi i Wall Street-it. Nga ky sulm me bombë, do të humbnin jetën 38 persona si dhe do të plagoseshin 150 të tjerë. Atentati u krye nga anarkistët italianë të udhëhequr nga Luigi Galleani, të cilët kishin pakënaqësitë e tyre rreth shfrytëzimit klasor, të drejtat e mohuara të punëtorëve, si dhe shtypjen e vazhdueshme të sindikatave në këtë vend.

 

1934 – Lindi në Fterrë Jakup Mato, arsimtar, akademik, kritik dhe estet shqiptar. Prof. Dr. Jakup Mato ka kryer detyra që lidheshin me artet. Midis të tjerave ka qenë drejtor i Institutit të Lartë të Arteve (sot: Akademia e Arteve). Nga 1991 deri 1993 dhe nga 1997 deri 1998 drejtor i Qendrës për Studimin e Arteve të Akademisë së Shkencave. Për shumë vite ka dhënë leksionet e Estetikës në Universitetin e Tiranës dhe në Institutin e Lartë të Arteve. Anëtar i bordit të Enciklopedisë së Artit Shqiptar. Sekretar shkencor i redaksisë së artit dhe kulturës të Fjalorit enciklopedik shqiptar. Që në vitet gjashtëdhjetë ka botuar një numër të madh artikujsh shkencorë e kritikë dhe ka mbajtur dhe botuar një sërë kumtesash për arsimin, letërsinë dhe artet.

Fatos_Nano1952 – 1952- lindi në Tiranë Fatos Nano, politikan shqiptar, ish kryetar i Partisë Socialiste të Shqipërisë. Ai filloi karrierën e tij politike ne vitin 1991 pasi u zgjodh Kryeministër i Qeverisë së Tranzicionit me qëllim që të organizojë zgjedhjet e para demokratike në Shqipëri, në po atë vit dhe të përgatisë vendin për tranzicionin drejt një ekonomie tregu dhe sistemi demokratik. Zgjedhjet në 31 Mars 1991 u fituan nga Partia Socialiste e Shqipërisë dhe ai u caktua përsëri Kryeministër. Pas dy muajsh ai u detyrua të jep dorëheqje. Atë vit ai u zgjodh kryetar i Partisë Socialiste e cila ishte pasardhëse e Partisë së Punës së Shqipërisë. Në vitin 1983 me vendimin nr.81, 23 shtator 1983 të Universitetit të Tiranës merr titullin “Doktor i Shkencave” ne fushën e ekonomisë, ndërsa në vitin 2000 titullin “Profesor Doktor” në fushën e ekonomisë. Nga Universiteti Ndërkombëtar i Milanos (Itali) në vitin 2000 dekorohet me titullin “Doktor Honoris Causa” – në fushën e Ekonomisë dhe Teknikës së Komunikimit dhe po në këtë vit merr titullin e nderit “Doktor Honoris Causa” – në fushën e shkencave ekonomike, nga Universiteti i Barit (Itali).

 

1956 – Lind në Metuchen të New Jersey, një nga magjistarët dhe iluzionistët më të mëdhenj të botës, David Copperfield. Në karrierën e tij si iluzionist, Copperfield ka fituar plot 11 çmime të Guiness World Records, si psh, iluzionisti me karrierën më të gjatë, interpretimi në shumë show gjatë një viti, arkivi më i madh në botë i magjisë, iluzioni magjik më i madh i bërë ndonjëherë, etj. Ai do të bëhej i njohur edhe me lidhjen e tij me modelen Claudia Schiffer.

 

1957Krijohet Universiteti i parë në ShqipëriKrijimi i universitetit erdhi si rezultat i bashkimit të instituteve si: Instituti Pedagogjik, Instituti Politeknik, Instituti i Larte Ekonomik dhe Instituti i Larte i Mjekësisë duke formuar Universitetin Shtetëror të Tiranës. Në fillim i formuar nga dhjetë fakultete, ky Universitet u nda në vitin 1991 kur fakultetet e inxhinierisë u grupuan në Universitetin Politeknik, duke lënë Universitetin e Tiranës me shtatë fakultete të cilat mbulojnë shkencat humane, ekonomike dhe natyrore.

 

1966 – Inaugurohet për herë të parë në New York, Shtëpia e Operës Metropolitane (e njohur ndryshe dhe si qendra Lincoln). E dizenjuar nga arkitektët Wallace Harrison dhe Max Abramovitz dhe me një kapacitet prej 4000 vendesh, në Operën Metropolitane do të vihej në skenë kryevepra e kompozitorit Samuel Barber, Anthony dhe Cleopatra. Shtëpia e Operës do të cilësohej si skena me repertorin më të madh muzikor në botë.

 

1978Në rajonin e Tabas-it, në Iranin lindor, do të binte një nga tërmetet më shkatërrimtarë në historinë e këtij vendi. Me intensitet 7.4 ballë të shkallës Mercali dhe me epiqendër 85 km në thellësi të tokës, ky tërmet do të shkaktonte afro 25.000 viktima si dhe lëkundjet e tij do të ndiheshin deri në Teheran, 610 km larg epiqendrës. Të plagosurit do të ishin mbi 50 mijë.

 

2016 – Shuhet në moshën 95 vjeçare, në Romë një nga politikanët më të njohur të Italisë, Carlo Azgelio Ciampi. Ciampi gjatë karrierës së tij 28 vjeçare do të shërbente si Drejtor i Bankës Kombëtare, Ministër i Ekonomisë, Ministër i Brendshëm, Kryeministër, dhe së fundi Presidenti i 10-të i Italisë. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Azeglio Ciampi do të kryente shërbimin e tij ushtarak në Shqipëri.


This is a companion discussion topic for the original entry at https://memorie.al/kalendari-historik-16-shtator-2022/